Met poëzie willen we het gesprek op gang brengen
Man weet hoe belangrijk je bent tijdens de overgang
Mannen in onze samenleving zijn een enorme belangrijke schakel tijdens de overgang van de vrouwen. Je bent misschien wel de man van, een collega van, een werkgever van een vrouw in de overgang. Ingmar Heytze, dichter, en initiatiefneemster Margriet Hijweege van de OVER!academie willen met het gedicht Vrouwen in de overgang het gesprek op gang brengen en taboes doorbreken.Met artistieke uitingen het gesprek op gang brengen
Artistieke uitingen helpen vaak om een gesprek op gang te brengen. Zeker als het een onderwerp is waar nog steeds een taboe of vorm van beladenheid heerst. De overgang is zeker een onderwerp wat bij mannen niet echt bespreekbaar is. Maar de vrouwen in de overgang hebben juiste deze mannen nodig. Iedere vrouw is uniek en ervaart deze periode van haar leven ook op haar manier. Dat betekent dat je als partner, collega of werkgever iedere keer weer het gesprek met deze vrouw aan moet gaan. Er is niet een manier van handelen. Blijven afstemmen met elkaar is dan ook belangrijk.Poezie als startpunt
“Ik wilde graag kunst en de overgang samen brengen, vertelt Margriet Hijweege, zo kunnen we op een andere manier met elkaar in gesprek. Vanuit mijn netwerk kwam ik met Ingmar Heytze in contact en als snel kwamen we samen op het idee dat het gedicht op de mannen gericht mocht worden. We zien dat dit gedicht ook echt anders ervaren wordt door mannen dan door de vrouwen, dus dat is direct een mooi gespreksonderwerp. Een vrouw kan uitleggen hoe zij zich opnieuw moet inrichten en wat er van die man verwacht kan worden. En de man wordt ook echt opgeroepen om de vrouw bij te staan.”Waarom dit gedicht
“Ik schrijf geregeld gedichten in opdracht, maar ik moet toegeven: deze klus zag ik niet aankomen toen het mailtje binnenkwam. Ik heb eerst nog even gecheckt of Margriet wel zeker wist dat ze een mannelijke dichter in de arm had genomen, want mijn voornaam wil in dit opzicht nog wel eens voor verwarring zorgen”, vertelt Ingmar Heytze.‘Maar het was echt waar, het was specifiek de bedoeling dat het perspectief van een man op de overgang gegeven werd. Nu kan ik eigenlijk overal wel over dichten. Dat wil zeggen, het onderwerp is nooit specifiek het probleem wanneer ik een opdracht niet aanneem. Ik zie ergens meteen een gedicht in, of niet. Als ik de opdracht dan tóch aanneem, dan lukt het eigenlijk ook zelden. In dit geval wist ik meteen dat het goed zou komen toen me werd uitgelegd dat er alleen in Nederland al twee miljoen vrouwen in de overgang zijn.
Ik leef samen met een vrouw en twee jonge dochters die dat later allemaal ook te wachten staat, en ik weet er, net als het overgrote deel van alle mannen, zo goed als niets van! In die verbazing zat het gedicht al besloten. Ik schrijf namelijk ook heel graag gedichten over onderwerpen waar nog niet heel veel serieus over gedicht is, en misschien wel nog nooit door een man.’
Margriet zei bij de briefing: ‘Als mannen iets niet begrijpen, gaan ze het uitleggen aan vrouwen. Dat doen ze nu eenmaal graag en veel – niet voor niets is daar de term mansplaining voor uitgevonden – maar in dit geval is het extra tragikomisch. Een man die een vrouw haar eigen lichaam gaat uitleggen terwijl hij er niets van begrijpt, dat is op zichzelf al grappig, maar in dit geval begrijpt die vrouw óók nauwelijks wat haar allemaal overkomt!’
Zo kwam ik ook vrij snel op het idee dat het gedicht een hart onder de riem moest zijn voor iedereen, en een oproep aan mannen om vrouwen te steunen, ook al weten ze misschien niet hoe – dat zou ik zelf ook niet weten. Toen we het gedicht gingen testen bleken vrouwen het doorgaans te waarderen, terwijl mannen het maar vreemd vonden. Ik hoop sterk dat het gedicht de geesten blijft verdelen, want wat mij betreft zou dat het best mogelijke effect zijn. Als het ook maar één man en één vrouw in gesprek brengt over de overgang, ben ik al tevreden.
Vrouwen in de overgang
Misschien zijn het huizen, twee miljoen huizen
met nieuwe, excentrieke bewoners. Jaren later
staan er overal nog steeds kartonnen dozen,
meubels worden rondgeschoven zonder resultaat.
Twee miljoen vrouwen heringericht,
binnenstebuiten, op weg om iets anders
te worden, maar wat? Wijze wezens,
witte wieven, uitgesponnen schikgodinnen?
Vrouwen in de overgang. Je staat erbij als man,
je kijkt ernaar, je wil iets doen maar weet niet
wat of hoe. Nou, zij weten het evenmin.
Probeer ze, al is het voor één keer in je leven,
niet uit te leggen wat niemand begrijpt.
Sta daar niet te staan, man. Sta ze bij.
31-03-2023 • Ingmar Heytze
